Beynimiz toplam vücut ağırlığımızın yalnızca yüzde 2’sini kapsadığı halde tükettiğimiz besinlerin en az yüzde 20’sini harcar. Aldığımız oksijenin yüzde 25’ini kullanır ve vücudumuzdaki kan akışının yüzde 25’i beyinden geçer. Bu kadar küçük bir organın böylesine aktif çalışmasını sağlayan içerdiği yaklaşık 100 milyar sinir hücresi ve aralarında oluşturdukları bağlantılardır. Dolayısıyla beyin sağlığımıza dikkat etmezsek bu hayati organımız tam kapasite çalışamamaya ve günde ortalama 85 bin hücresini kaybetmeye başlar.
Bu da beyninizin gerekenden çok daha hızlı yaşlanması ve fonksiyon kaybetmesi anlamına gelir. İşte Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz’den beyin sağlığını korumanın 10 yolu.
1- İLGİLENİN
Kilo almaya başladığımızı aynaya baktığımızda anlayabiliyorken veya yüzümüzde kırışıklıkları gözle görebiliyor ve hemen bir çözüm arayabiliyorken konu beynimize geldiğinde sorunu gözle göremediğimizden fark etmemiz çok daha uzun zaman alabiliyor. İşte bu noktada beynimizle her zaman alâkadar olmak hatta bir anlamda onu sevmek ve özen göstermek kurtarıcı nitelikte olacaktır.
2- DEPOLARINI GÜÇLENDİRİN
Bazı insanlar işten çıkarılmak, boşanmak gibi olaylar yaşadığında yıkılırken bazıları da hayatına hiçbir şey olmamış gibi devam edebiliyor. Bunun nedenini düşündüğümüzde beyin rezervleri kavramı karşımıza çıkıyor. Beyin rezervleri beynimizin karşı karşıya kaldığı beklenmedik kötü olaylarla başa çıkabilmek için güç aldığı yerdir. Bu sebeple beyin rezervlerimiz ne kadar güçlü ise karşımıza çıkan sorunlara karşı biz de o kadar güçlüyüz diyebiliyoruz. Bu rezervler aslında birçok farklı şeyden etkilenebiliyor, Örneğin 10 yaşında yataktan düşüp başınızı çarptıysanız veya ebeveynlerin baskısı ile sürekli stres altında yetiştirildiyseniz beyin rezervleriniz günden güne azalır. Tam tersine herhangi bir kafa travması yaşamadıysanız, ilgili ve sevgi dolu ebeveynler tarafından yetiştirildiyseniz beyin rezervleriniz günden güne artacaktır. Yine de kaç yaşında olursanız olun, bu rezervlerinizi güçlendirmek için beyninizi bol bol çalıştırın.
3- KORUYUN
Beyin sarsıntıları ve hatta en ufak kafa travmaları bile hayatınızı mahvedebilir. Bu nedenle beyninizi darbelere karşı korumak adına günlük yaşamda her türlü tedbiri almalısınız. Örneğin emniyet kemerinizi mutlaka takmak gibi…
4- ZEHİRLEMEYİN
Sigara ve alkol gibi beyinde uyuşturucu etki oluşturan zararlı ürünleri tüketmekten kaçının. Kimyasal içerikli temizlik ürünleri, kimyasal içerikli kişisel bakım ürünleri, aşırı kafein ve aşırı ilaç tüketimi gibi çeşitli durumlar da beyinde toksin birikimine sebep olabilir.
5- İYİ UYUYUN
Uykusuzluk günlük yaşantıda hafıza problemlerine, ruh hali bozukluklarına ve konsantrasyon güçlüğüne yol açabilir. Bu sorunun en doğru ve doğal yolu asıl sebebi tespit etmekten geçer diyebiliriz. Örneğin gün içerisinde aldığınız fazla miktarlardaki kafein sizi uykusuz bırakıyorsa bunu tespit ettiğinizde çözüm çok kolay olacaktır. Ayrıca ilaç kullanmak yerine melatonin ve magnezyum gibi destek vitaminleri almak da uykusuzluğunuzu giderebilir.
6- SAĞLIKLI BESLENİN
Beynimizin yakıtı vücudumuza aldığımız besinlerdir. İşte tam da bu sebeple sağlıklı beslenmek sağlıklı bir beyin ile eşleştiriliyor. Bol protein, düşük glisemik indeksli besinler, yüksek lif içerikli karbonhidratlar, sebze, meyve ve sağlıklı yağlarca zengin bir yeme düzeni oluşturmak, fazla tuz ve şekerden uzak durmak en doğru tercih olacaktır.
7- HAREKET EDİN
Araştırmalar kan akışını düzenleyip, hücrelerin sürekli yenilenmesini sağlayan egzersizin ruh halini iyileştirdiğini, anksiyete ataklarını önlediğini ve hafıza rezervlerini güçlendirdiğini göstermektedir. En basit ve en etkili egzersizlerden biri ise tempolu yürüyüştür.
8- ONA DA JİMNASTİK YAPTIRIN
Konu beyin sağlığımız olunca beyin jimnastiği de en az fiziksel egzersiz kadar gerekli ve önemlidir. Yeni bir şeyler öğrendiğinizde beyninizde yeni hücreler oluşur. Dans etmek, bulmaca çözmek, bir enstrüman çalmayı öğrenmek veya yeni bir dil öğrenmeye çalışmak etkili ve kolay beyin jimnastiği yöntemlerindendir.
9- HAYATA POZİTİF BAKIN
Yapılan bir çalışmada katılımcıların iki ayrı beyin tomografisi çekilmiş. İlkinde katılımcılara sevdikleri şeyleri düşünmeleri ve ona odaklanmaları söylenmiş. İkincide ise tam tersi nefret ettikleri şeyleri düşünüp odaklanmaları istenmiş. Sonuçlar alındığında pozitif, güzel şeylere odaklanan hastalarda herhangi bir problem görülmezken, negatif şeylere odaklananlarda beynin yaratıcılık, öğrenme ve hayal etme gibi bölgelerinde sıkıntılar gözlenmiş.
10- STRESTEN UZAK DURUN
Bilimsel araştırmalar sık yaşanan stresin beyinde fonksiyon kaybına ve bu etkinin kalıcı olmasına yol açtığını göstermektedir. Beyin sağlığınız için mümkün olduğunca stresten uzak durmaya bakın.
